Çin əzələlərini şişirdərək hakimlik etməyə çalışır - İNCƏLƏMƏ...
Rusiya-Ukrayna müharibəsinin gedişatında Çinin sülh üçün artan təşəbbüsləri qlobal tərəzidə ağırlıq qazanır.
Çin hələ bundan əvvəl Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin sülhlə yerinə oturdulması üçün 12 bənddən ibarət təkliflər paketini açıqlamışdı.
Görünür ki, Çin Ukraynadakı müharibənin genişlənməsindən narahatlıq keçirir və qabaqdangəlmişlik edərək özü üçün strateji müdafiə xətti tikir.
Hərçənd ki, Çinin sülh modeli NATO-nun genişlənməsinə qarşı diplomatik-siyasi etirazların motivlərini özündə ehtiva edirdi. Lakin Çin sülh planında ölkələrin ərazi bütövlüyü və suverenliyinin toxunulmazlığının altından qırmızı xətt çəkməklə də Rusiyaya mesajlar verirdi.
Halbuki müəyyən etmək çətindir ki, Çin ərazi bütövlüyü anlayışını hansı strateji qavrayışın içərisində tuturdu, bəlkə, Pekin Rusiyanın Ukraynada tutduğu əraziləri Rusiyanın sərhədləri çərçivəsində görür?
Sualın cavabını sonrakı mərhələdə Çinin Rusiyaya ölümcül silahlar ötürmək istəkləri ilə bağlı ABŞ-nin çaldığı həyəcan təbilində tapmaq olar.
Məntiqlə, Çin Rusiyanı hansısa analoqu olmayan silahlarla təmin etmək istəyirsə, deməli, o, Moskvanın maraqlarına xidmət edən aktlara üstünlük verir.
Ancaq bunun özünün də bir limiti var, Rusiya ilə Çin hər nə qədər strateji müttəfiq kimi gözə çarpsalar da, bu iki gücün bir-birinə qarşı rəqabət konteksti də diqqət çəkir.
Çin Rusiyanın Ukrayna bataqlığında zəifləyəcəyi versiyasını hesablayır, yəqin, buna görədir ki, Rusiyaya qarşı ərazi iddialarını bu dəfə rəsmi səviyyəyə qaldırır.
Təbii ki, Çin Rusiya ilə açıq hərbi qarşıdurma cəbhəsinə girməyəcək, bununla belə, indidən gələcək iddialarının tutarlılığını sığortalamaq üçün müəyyən informasiya əməliyyatları hazırlayır.
Bunun üçün ilk növbədə nə Rusiya, nə Qərb şüurunu mənimsəyən, əksinə, özünəməxsus şəkildə alternativ güc kimi formalaşan Çin Ukraynadakı nəticələri tərəfinə çəkməyi bacarmalıdır.
Çin sülh paketinin Qərbin süzgəcindən keçmədiyini gördükdən sonra Rusiya-Ukrayna müharibəsinin tənzimlənməsində etibarlı moderator statusu almağa çalışaraq ikinci həmləsini edir.
Çin bu mərhələdə Rusiya ilə Ukrayna arasındakı danışıqlar raundunun hakimi olmağa can atır və siyasi həll variantlarının qapısını açmağa çalışır.
Çin Sədri Si Cinpin rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə və Ukraynanın dövlət başçısı Volodimir Zelenski ilə ayrıca görüşlər keçirdikdən sonra mövqeləri təhlil edib üçtərəfli müzakirələr üçün tezislər yaza bilər.
Hərçənd ki, Çinin burada arxa kanal kimi dövriyyədə olması Qərb dairələri üçün ciddi siqnaldır, çünki Pekin Yaxın Şərqdən tutmuş Avropa, Cənubi Qafqaz, Arktika regionunda, Asiya-Sakit Okean zolağında və s. maraq dairələrini genişləndirir.
Çin bu yaxınlarda İranla Səudiyyə Ərəbistanı arasında barışığa da nail oldu, bunun uzunmüddətli olub-olmayacağı fərqli mövzunun predmetidir. Lakin Çin göstərir ki, o, başqa münaqişələrin həllini üzərinə götürə və konfliktlərin nizamlanması proseslərini Rusiya və ABŞ-nin monopoliyasından çıxarmağa qadirdir.
Taktiki mərhələlər üçün bu, Qərblə Rusiyaya sərf edə bilən mərhələ kimi görünə bilər, çünki onların hər ikisi Ukraynadakı müharibədən yorğun düşüb.
Strateji tabloya gəlincə, Qərb anlayır ki, Çin prosesləri Pekinin açıqladığı Qlobal Təhlükəsizlik Təşəbbüsü Konsepsiyasının daxilinə salaraq ekspansiyanı sürətləndirəcək.
Ona görə də Qərb Ukraynaya təkid edəcək ki, Çinin sülh planı və münaqişədəki rolu ilə bağlı siyasi qiymətləndirməni düzgün versin.
Üstəgəl, Qərb Çinlə Rusiyanın əməkdaşlığındakı dərinləşən özüllərin səbəbini belə təhlil edir ki, Pekin Ukraynanın xeyrinə Moskvadan uzaqlaşmayacaq.
Çinin vasitəçilik səyləri münaqişənin həlli ilə əlaqədar ümidlərin cücərməsinə səbəb olsa da, konfliktin böyümək riskinin qarşısını almaqda aciz qala bilər.
Çin böhranların həllində görünmə qabiliyyətini və yükünü artırdıqca Qərbin, pərdəarxasında isə bəzi məqamlarda Rusiyanın həmlələri ilə üzləşəcək.
Çinlə Rusiya arasındakı mübahisələrin aşkara çıxması hallarının artması proqnozlaşdırılabilən hadisələr sırasında yer alır. Ona görə ki, Rusiya Çindən gələn ərazi iddialarının motivlərinə diplomatik-siyasi cavab tədbirləri hazırlamağı özünə borc bilir.
Aqşin Kərimov
Tarix: 17-03-2023, 22:05
-
Bu gün, 18:28
Narkotik artıq məktəblərə yol tapıb — Siyavuş Novruzov
-
Bu gün, 18:22
Rusiya Xarkov sakinlərini qaçmağa məcbur etməyə çalışır - HESABAT
-
Bu gün, 18:17
3 ay ərzində Azərbaycana quru yolla 159 min insan daxil olub - YƏNİ GEDİŞ-GƏLİŞ VAR...
-
Bu gün, 18:16
Tramp Ukraynanı "Rusiyanın bir hissəsi" adlandırdı - "The Wall Street"
-
Bu gün, 18:12
Deputatın tikdiyi binanın əyilməsi ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ: - Komissiya yaradılması təklif edildi
-
Bu gün, 18:11
Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
-
Bu gün, 18:07
20 ildir buralara 20 santimetr də olsun asfalt tökülməyib... - Saleh müəllimin NƏZƏRİNƏ...
-
Bu gün, 18:05
Bərdədə 45 yaşlı kişi 23 yaşlı qızı qaçırdı - TƏFƏRRÜAT
-
Bu gün, 18:03
“Nar” Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə edib - FOTO
-
Bu gün, 15:18
Min il yaşayan icra başçısı
-
Bu gün, 13:15
"Veysəloğlu-yaycılı qardaşlar"a yenə cərimə yazıldı
-
Bu gün, 13:13
Bakının bu addımı Qərb agenturasını “təkərə” salıb: İbadoğlu əməliyyatının gerçək üzü
-
Bu gün, 13:11
Həbsdə olan jurnalistlər Prezidentə müraciət etdi
-
Bu gün, 12:09
İsmayıllıda Sahibkar od püskürdu:Məhkəmədə sübut tələb edəcəm-VİDEO
-
Bu gün, 11:55
Dizləri bükülən Zaqatalanın Mübariz Əhmədzadə adlı QOCAMAN PROBLEMİ - NƏ ZAMANA QƏDƏR?
-
Bu gün, 11:53
Ramin Abdullayevin Gəncə sakinlərinə yaşatdığı Kərbəla müsibəti... DAVAM EDİR...
-
Bu gün, 11:39
ABŞ-nin sanksiyalarına təqdim olunan Azərbaycan rəsmilərinin TAM SİYAHISI – 40 məmur (VİDEO)
-
Bu gün, 10:42
AQTA “qida ekspertləri”ni polisə verəcək – BƏYANAT YAYDI
-
Bu gün, 08:29
Sərhəd bölgüsünün ən məqbul variantı – İkitərəfli danışıqlar
-
Bu gün, 07:24
300 min manatlıq dələduzluqda təqsirləndirilən sabiq məktəb direktoruna hökm oxundu
-
Bu gün, 00:09
Deputat Kamaləddin Qafarovun MİLYONLUQ şirkəti CƏRİMƏLƏNDİ - SƏBƏB
-
Bu gün, 00:08
Əmlak şirkəti “Veysəloğlu” barədə məhkəmə iddiası qaldırıb - TƏFƏRRÜAT
-
Bu gün, 00:08
Xərəkdə qəbul edib ayaqda yola salan fizioterapiya şöbəsi- Bərdə səhiyyəsinə sağ ol deməkdən başqa...
-
Dünən, 23:34
Bayılın göz muncuğu olan parkda yaşıllıq məhv olur - İlham Məmmədov Qafur Məmmədov adına parkda yaşıllıqlara divan tutur
-
Dünən, 22:44
“DAXİLDƏ İKİ ƏSAS PROBLEMİMİZ VAR...” – “Konstitusiyada dəyişikliklərə gedilməlidir, artıq dövr bu islahatları tələb edir”
-
Dünən, 22:42
BU HƏFTƏ PARLAMENT SEÇKİSİ ELAN OLUNA BİLƏR – Seçkinin bu tarixə təyin olunacağı gözlənilir
-
Dünən, 22:40
Ağ Ev Ukraynanı məxfi sülh masasından necə geri çəkdi: ABŞ Avropa Birliyini iqtisadi intihara məcbur edir
-
Dünən, 22:37
Bakı AŞPA-ya qayıtmaq üçün bir sıra tələbləri yerinə yetirməlidir - Azərbaycan üzrə məruzəçi
-
Dünən, 22:35
AAYDA-dan əmək haqqı tələbi
-
Dünən, 22:22
Rusiya qoşunu Ermənistana girdi
{sape_links}{sape_article}