Tikinti şirkətləri növbəti bahalaşma dalğasından da zərər görməyəcək – zərər alıcılar tərəfindən ödəniləcək
İlin əvvəlindən etibarən əksər tikinti materiallarının qiyməti xeyli artıb. AYNA-ya danışan əmlak bazarı analitiklərinin sözlərinə görə, tikinti materiallarının bahalaşması istər-istəməz tikinti xərclərinin artmasına və alıcılar üçün "kvadrat metrlər"in qiymətinin artmasına səbəb olacaq.
Daşınmaz əmlak mütəxəssisi Elnur Fərzəliyev deyir ki, tikinti şirkətləri zərər görməyəcək və əlavə xərclər ya tam, ya da qismən alıcılar tərəfindən ödəniləcək: “Tikinti materiallarının qiymətləri bir qədər sabitləşib, lakin artmağa davam etməyəcəyinə əminlik yoxdur. Xeyli dərəcədə yerli qiymət artımı Rusiya bazarında qiymətlərin artması ilə əlaqədardır, çünki oradan bir çox inşaat məhsulu idxal edirik. Ümumiyyətlə, bu tendensiya paytaxtın yeni tikililərində mənzil qiymətlərinə təsir göstərməyə bilməzdi. Tikinti məhsullarının bahalaşması hər kvadrat metrin qiymətinə 10-20% əlavə edəcək”.
Bu arada, rusiyalı mütəxəssislər qiymət artımlarının üçüncü dalğasından danışırlar. Rusiyada 2020-ci ilin sonundan bəri görülən tikinti bumu və əmtəə bazarlarında artım tikinti materiallarının qiymətlərinin kəskin artmasına səbəb oldu. Ölkəmizdə qiymət artımı əsasən Ukrayna və Rusiyadan gətirilən materiallara aiddir.
“MBA LTD” konsaltinq şirkətinin baş direktoru Nüsrət İbrahimov deyir ki, onların istehsal xərcləri artıb və gömrük rüsumlarının artırılması da qiymət artımına səbəb olur.
Bu gün yerli istehsal daş və quma olan daxili tələbatı tam ödəyir və əsasən ağac, kəsilmiş taxta və armatur idxal olunur. Maliyyə təzyiqi də artıma təsir edir.
Ekspertlərin fikrincə, qiymət artımında qiymət dəyişikliyi, rəsmi satınalma forması, eləcə də yeni vergi forması mühüm rol oynayır. Azərbaycan Rieltorlar Assosiasiyasının icraçı direktoru Elnur Azadovun AYNA-ya dediyinə görə, bütün tikinti və təmir materiallarının təxminən 90%-i ölkədə istehsal olunur: “Milli valyutanın devalvasiyasından sonra yerli istehsalın həcmi əhəmiyyətli dərəcədə artdı, çünki idxal olunan malların dəyəri artdı və yerli mallara tələbat da artdı. Eyni zamanda, bazarımızda əlverişli bir rəqabət mühiti meydana gəldi, istehsalçılar qiymət və keyfiyyət baxımından rəqabət aparırlar. Yerli istehsalın inkişafına təkan verən yerli məhsullara tələbat artdı. Bu gün tikinti materiallarının yalnız 10%-i ölkədə istehsal edilmir və xarici bazarlardan alınır”.
Ancaq burada başqa bir amil də gizli qalıb. Daşınmaz əmlak mütəxəssisi, “Valueand Sources” konsaltinq şirkətinin rəhbəri Rəşad Əliyevin fikrincə, bu, tikinti materialları istehsalında istifadə olunan xammalın bahalaşmasıdır: “Məsələn, armatur və dam örtüklərində qiymət artımını stimullaşdıran metal qiymətlərinin artması oldu. Eyni zamanda inşaat kimyəvi maddələri, izolyasiya materialları və digər polimer mallar da bahalaşır”.
Analitiklərin fikrincə, tikinti istehsalının artması təbii ki, daşınmaz əmlak indekslərinin yüksəlməsinin cəlbedici, lakin tək səbəbi deyil. Son illərdə mənzil fondunun tikintisi azalmaqdadır və buna görə də mənzil qiymətləri artıb. Belə ki, son bir ildə ümumi sahəsi 5 milyon 223,7 min kvadratmetr olan 50 mindən çox mənzil istifadəyə verilib. Mənzil tikintisi təxminən 45% azalıb.