Fevralın əvvəlindən bütün dividendləri fiziki şəxslərin gəlir vergisindən azad edən yeddi illik moratoriumun müddəti başa çatacaq. Bundan sonra əhalinin bank əmanətlərindən əldə etdiyi gəlirdən 10 faiz vergi tutulacaq.
Təbii ki, birinci sual budur: bütün bunlardan necə qaçmaq olar? Analitiklərin fikrincə, ölkənin bütün banklarındakı əmanətlərin bütün məbləğləri vergiyə cəlb olunur, ona görə də öz əmanətlərini müxtəlif banklar arasında bölüşdürməklə ondan yan keçmək mümkün olmayacaq.
Düzdür, maliyyə strukturları müştərini yarıyolda qarşılayıb vergi yükünü öz üzərinə götürə bilər. Bu, bankın müştərilərini itirmək istəmədiyi halda, yalnız maliyyə strukturunun özünün xoş niyyəti ilə mümkündür.
Müvəqqəti xarakter daşımasına baxmayaraq (vergi tətilləri ilə bağlı qərar düz yeddi il müddətinə qəbul edilib), bu barədə xəbər rezonans doğurub. Bununla belə, ekspertlər narahatlığa əsas görmürlər. Hüquqşünas və maliyyəçi Əkrəm Həsənov AYNA-ya şərhində deyib ki, ümumilikdə dividendlərdən tutulan vergi cüzidir və bu, əmanətçilərin gəlirlərinə xüsusi təsir göstərməyəcək: “2016-cı ilin fevral ayından etibarən fiziki şəxslərin əmanətləri üzrə dividendlər 7 il müddətinə 10% gəlir vergisindən azad edilib. Gələn ay vergi moratoriumunun başa çatacağı gözlənilir ki, bu da bank əmanətçilərinin yenidən bu dövlət rüsumunu ödəyəcəyi deməkdir”.
“Qayda hər yerdə - ölkənin bütün banklarında və əmanətin məbləğindən asılı olmayaraq tətbiq olunur. Açığı, söhbət standart vergidən getdiyindən, şişirdilmiş panikanın səbəbini başa düşə bilmirəm. Vətəndaşlar məbləğinə görə bunu aşan bütün digər vergiləri sakitcə ödəyirlər”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.Onun sözlərinə görə, ölkədə əmlak, daşınmaz əmlak, torpaq vergisi, gəlir və mənfəətdən digər vergilər və nəhayət, 18 faiz ƏDV şəklində xərc vergisi var: “Bu baxımdan aydın deyil ki, onların bank əmanətlərindən dividendlərin faizinin nə üçün dövlətə tutulmasın. Mən həm də əmanətçilər üçün hər hansı imtiyazda heç bir sosial məna görmürəm, çünki insanlar bankda pul saxlayırsa, bu, onların maliyyə imkanlarının daha yaxşı olması deməkdir”.
“Banklar əmanətləri illik 10-12 faizlə qəbul edir və bu vəziyyətdə vergi dərəcəsi azdır. Əmanət üzrə on faizlik dividenddən alınan gəlir vergisinin 10 faizi 1 faizdən çox deyil. Deməli, əmanətçi on yox, doqquz faiz alacaq. Düşünmürəm ki, bu, bank əmanətlərinin çıxarılması kimi hər hansı problem yaradacaq. Burada da heç bir hüquqi maneə yoxdur, çünki qanunda əvvəlcə vergi moratoriumunun şərtləri var idi və onun uzadılması öhdəliyi yox idi. Təbii ki, bəzi banklar əmanətçilərə güzəştə gedərək əmanətlər üzrə faizləri artıra, bununla da vergi itkilərini kompensasiya edə bilərlər. Amma bu, yalnız bankın xoş niyyəti ilə mümkündür”, - deyə Həsənov vurğulayıb.
İqtisadçı ekspert Eyyub Kərimli Bank xatırladıb ki, bank əmanətçilərinin dividendləri 2016-cı ildə kredit-maliyyə sektorunda yaranmış ağır vəziyyətlə əlaqədar olaraq gəlir vergisindən azad edilib: “2015-ci ilin devalvasiyasından sonra yerli bank sektoru çətin vəziyyətə düşdü və hökumət bundan sonra əsaslı şəkildə bank depozitlərinin çıxarılmasından qorxdu. Beləliklə, moratoriumun məqsədi maliyyə strukturlarını dəstəkləmək, kredit-maliyyə sektorunun vəziyyətini yaxşılaşdırmaq və banklara əmanətləri cəlb etmək idi. Vergi tətilləri bu məqsədlərə çatmaq üçün yaxşı stimul idi və indi belə bir ehtiyac aradan qalxıb”.
“Buna baxmayaraq, vergi güzəştlərinin ləğvi bank sisteminin inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Bütün bunlar vətəndaşların bank əmanətlərinə marağının azalmasına və kreditlərin bahalaşmasına səbəb ola bilər. Ona görə də banklar müştərilərin vergi xərclərini qarşılamaq üçün əmanətlər üzrə faizləri artıra bilərlər”, - deyə mütəxəssis bildirib.
