Şumer mifologiyası yoxsa dini inanc - Donuz ətinin qadağan edilməsinin səbəbləri...

Bəzi dinlərdə donuz ətinin istehlakının qadağan edilməsi əsrlər əvvəl Şumer mifologiyasına söykənə bilər.

Bizimyol.info "webtekno"ya istinadən xəbər verir ki, donuz əti dünyada ən çox istehlak edilən ət növlərindən biridir. Donuz əti istehlak etməyən insanlar bunu ümumiyyətlə dini adətlərə görə edirlər.
Yaxşı, bir çox ölkələrin vazkeçilməz yeməkləri arasında yer alan donuz ətinin əsrlər əvvəl Şumer mifologiyasındakı bir hekayəyə görə İslam və Yəhudilik dinlərində qadağan oluna biləcəyini bilirdinizmi?
Bəs bu hekayə tam olaraq nədən xəbər verir?
Şumer mifologiyasında sevgi və məhsuldarlıq ilahəsi İnannanın arvadı  Tammuz (Domuzi kimi də adlandırılır) heyvanların tanrısıdır. Bu ad Anadoluda Attis adlanır. Eyni ad Suriyada Adon və yunan mifologiyasında Afrodita aşiqi Adonis kimi xatırlanır.
İnannanın əri Tammuzu (Domuzi) çöl donuzu öldürür. Bu hadisədən sonra donuz lənətlənmiş və əti haram olan heyvana çevrilir. Çünki mifologiyaya görə donuz indi tanrı qatili tituluna malikdir.
Mesopotamiyada donuz nifrət edilən bir heyvan idi, çünki o, tanrı qatili hesab olunurdu. Tövratda Tammuz adının qeyd edilməsindən biz Şumer mədəniyyətinin və inanclarının monoteist dinlərin kitablarına necə təsir etdiyini başa düşə bilərik.
Tövratdakı “Orada oturmuş qadınların Tammuz üçün ağladığını gördüm” cümləsi, Şumer mifologiyasında donuz tərəfindən öldürülən Tammuz üçün qadınların ağladığını və yas tutduğunu bildirir.
Yunan mifologiyasında Sevgi ilahəsi Afroditanın sevgilisi Adonis də Tammuz kimi donuz tərəfindən öldürülür. Daim müzakirə olunur ki, Afrodita artıq Şumer mifologiyasında İnannanın tərəf müqabilidir və buna görə də inanclar bir-birinə müxtəlif yollarla və adlarla təsir edir.
Bunlardan başqa, donuz ətinin haram olmasının başqa səbəbləri də var. Donuzların qadağan edilməsinin səbəbləri, digər xırda heyvanlar kimi köç edə bilməmələri, yay aylarında ətlərinin davamlı olmaması, palçıqda vaxt keçirmələri, nəcis kimi şeylər yemələridir.
Bundan əlavə, elm adamları az bişmiş donuz əti yeməklə bu heyvanlardan keçə bilən trixinoz adlı infeksiyanın insan orqanizminə keçə biləcəyinə diqqət çəkiblər.
Erkən Tunc dövründə donuz ətinə münasibət necə idi?
Donuz əti erkən tunc dövründən bəri çox istehlak edildiyi bildirilir, çünki heyvanı böyütmək asandır. Yetişdirilməsi olduqca ucuz olduğu üçün donuz əti ucuz bir protein kimi qəbul edilir.
Erkən Tunc dövründə insanlar donuzlara hörmətlə yanaşır, hətta Misir və Mesopotamiyada donuzları qurban kəsirdilər.
Lakin biz son tunc dövrünə keçdikcə insanların donuz ətinə münasibəti dəyişir. Son Tunc dövründə donuzlara insan tullantılarını yedikləri üçün nifrət edirdilər, bu səbəbdən də donuzların istehlak üçün yararsız olduğu qənaətinə gəlindi. Ona görə də donuzların məbədlərə girməsi qadağan edilib.
Bəs donuz əti istehlakı necə bu qədər geniş yayılıb?
Tunc dövründə sosial iyerarxiyalar aydınlaşdı və şəhərlər böyüdükcə və inkişaf etdikcə yoxsulların sayı artdı. Donuzlara qulluq etmək asan olduğundan aşağı təbəqədən olan insanlar donuz yetişdirməyə başladılar.
Çünki mal-qara, qoyun-keçi kimi heyvanlar hər kəsin ala bilməyəcəyi kapital tələb edirdi. Lənətlənmiş heyvanı almaq və çoxaltmaq ucuz başa gəlirdi. Bu dövrdən sonra donuz əti istehlakı getdikcə populyarlaşdı.
Donuz ətinin istehlakı tarix boyu müxtəlif dini və mifoloji səbəblərdən, eləcə də natəmiz olmasından ötəri enişli-yoxuşlu olsa da, iqtisadi səbəblərdən insanların zaman-zaman donuz ətinə münasibətini dəyişməsinə səbəb olmuşdur.

---

---