Çin əzələlərini şişirdərək hakimlik etməyə çalışır - İNCƏLƏMƏ...
Rusiya-Ukrayna müharibəsinin gedişatında Çinin sülh üçün artan təşəbbüsləri qlobal tərəzidə ağırlıq qazanır.
Çin hələ bundan əvvəl Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin sülhlə yerinə oturdulması üçün 12 bənddən ibarət təkliflər paketini açıqlamışdı.
Görünür ki, Çin Ukraynadakı müharibənin genişlənməsindən narahatlıq keçirir və qabaqdangəlmişlik edərək özü üçün strateji müdafiə xətti tikir.
Hərçənd ki, Çinin sülh modeli NATO-nun genişlənməsinə qarşı diplomatik-siyasi etirazların motivlərini özündə ehtiva edirdi. Lakin Çin sülh planında ölkələrin ərazi bütövlüyü və suverenliyinin toxunulmazlığının altından qırmızı xətt çəkməklə də Rusiyaya mesajlar verirdi.
Halbuki müəyyən etmək çətindir ki, Çin ərazi bütövlüyü anlayışını hansı strateji qavrayışın içərisində tuturdu, bəlkə, Pekin Rusiyanın Ukraynada tutduğu əraziləri Rusiyanın sərhədləri çərçivəsində görür?
Sualın cavabını sonrakı mərhələdə Çinin Rusiyaya ölümcül silahlar ötürmək istəkləri ilə bağlı ABŞ-nin çaldığı həyəcan təbilində tapmaq olar.
Məntiqlə, Çin Rusiyanı hansısa analoqu olmayan silahlarla təmin etmək istəyirsə, deməli, o, Moskvanın maraqlarına xidmət edən aktlara üstünlük verir.
Ancaq bunun özünün də bir limiti var, Rusiya ilə Çin hər nə qədər strateji müttəfiq kimi gözə çarpsalar da, bu iki gücün bir-birinə qarşı rəqabət konteksti də diqqət çəkir.
Çin Rusiyanın Ukrayna bataqlığında zəifləyəcəyi versiyasını hesablayır, yəqin, buna görədir ki, Rusiyaya qarşı ərazi iddialarını bu dəfə rəsmi səviyyəyə qaldırır.
Təbii ki, Çin Rusiya ilə açıq hərbi qarşıdurma cəbhəsinə girməyəcək, bununla belə, indidən gələcək iddialarının tutarlılığını sığortalamaq üçün müəyyən informasiya əməliyyatları hazırlayır.
Bunun üçün ilk növbədə nə Rusiya, nə Qərb şüurunu mənimsəyən, əksinə, özünəməxsus şəkildə alternativ güc kimi formalaşan Çin Ukraynadakı nəticələri tərəfinə çəkməyi bacarmalıdır.
Çin sülh paketinin Qərbin süzgəcindən keçmədiyini gördükdən sonra Rusiya-Ukrayna müharibəsinin tənzimlənməsində etibarlı moderator statusu almağa çalışaraq ikinci həmləsini edir.
Çin bu mərhələdə Rusiya ilə Ukrayna arasındakı danışıqlar raundunun hakimi olmağa can atır və siyasi həll variantlarının qapısını açmağa çalışır.
Çin Sədri Si Cinpin rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə və Ukraynanın dövlət başçısı Volodimir Zelenski ilə ayrıca görüşlər keçirdikdən sonra mövqeləri təhlil edib üçtərəfli müzakirələr üçün tezislər yaza bilər.
Hərçənd ki, Çinin burada arxa kanal kimi dövriyyədə olması Qərb dairələri üçün ciddi siqnaldır, çünki Pekin Yaxın Şərqdən tutmuş Avropa, Cənubi Qafqaz, Arktika regionunda, Asiya-Sakit Okean zolağında və s. maraq dairələrini genişləndirir.
Çin bu yaxınlarda İranla Səudiyyə Ərəbistanı arasında barışığa da nail oldu, bunun uzunmüddətli olub-olmayacağı fərqli mövzunun predmetidir. Lakin Çin göstərir ki, o, başqa münaqişələrin həllini üzərinə götürə və konfliktlərin nizamlanması proseslərini Rusiya və ABŞ-nin monopoliyasından çıxarmağa qadirdir.
Taktiki mərhələlər üçün bu, Qərblə Rusiyaya sərf edə bilən mərhələ kimi görünə bilər, çünki onların hər ikisi Ukraynadakı müharibədən yorğun düşüb.
Strateji tabloya gəlincə, Qərb anlayır ki, Çin prosesləri Pekinin açıqladığı Qlobal Təhlükəsizlik Təşəbbüsü Konsepsiyasının daxilinə salaraq ekspansiyanı sürətləndirəcək.
Ona görə də Qərb Ukraynaya təkid edəcək ki, Çinin sülh planı və münaqişədəki rolu ilə bağlı siyasi qiymətləndirməni düzgün versin.
Üstəgəl, Qərb Çinlə Rusiyanın əməkdaşlığındakı dərinləşən özüllərin səbəbini belə təhlil edir ki, Pekin Ukraynanın xeyrinə Moskvadan uzaqlaşmayacaq.
Çinin vasitəçilik səyləri münaqişənin həlli ilə əlaqədar ümidlərin cücərməsinə səbəb olsa da, konfliktin böyümək riskinin qarşısını almaqda aciz qala bilər.
Çin böhranların həllində görünmə qabiliyyətini və yükünü artırdıqca Qərbin, pərdəarxasında isə bəzi məqamlarda Rusiyanın həmlələri ilə üzləşəcək.
Çinlə Rusiya arasındakı mübahisələrin aşkara çıxması hallarının artması proqnozlaşdırılabilən hadisələr sırasında yer alır. Ona görə ki, Rusiya Çindən gələn ərazi iddialarının motivlərinə diplomatik-siyasi cavab tədbirləri hazırlamağı özünə borc bilir.
Aqşin Kərimov
Tarix: 17-03-2023, 22:05
-
Dünən, 15:10
Bakıda səkini zəbt edərək qanunsuz parklanma yeri saldılar - VİDEO
-
Dünən, 15:01
Kəmaləddin Heydərovun məmur qohumunun oğlu 250 min dolları faizə verib – MƏHKƏMƏ İŞİ
-
Dünən, 14:54
“Videomu paylaşıblar, məni biabır etmək istəyirlər?” – Cahangir Əsgərov DANIŞDI
-
Dünən, 14:53
Məhkəmə qərar verdi: İşdən çıxarılan baş həkim vəzifəsinə qaytarılmalıdır
-
Dünən, 14:07
Üstü bəzək, altı təzək BƏRDƏMİZ... - VİDEO
-
Dünən, 12:23
Bakıya göydən kürü yağıb: - İndi isə kilosu 2 min manatadır
-
Dünən, 12:12
“Poz-Qazan” camaatın ÖZ QAZANINI NECƏ BOŞ QOYUR... - VİDEO
-
Dünən, 09:59
Tenderlərə nəzarət edən qurumun qanunundan xəbəri yoxdur” – Ekspert
-
Dünən, 09:57
Naxçıvan müəllimləri 3 ildə 2 dəfə imtahan verməyə məcbur edilir – BU AYRI-SEÇKİLİYİN SƏBƏBİ NƏDİR?
-
Dünən, 09:56
“Tərbiyəsizlik özünə dövlətdən ikinci evi istəməkdir” - Taleh Yüzbəyovdan Xalq artistlərinə CAVAB
-
Dünən, 09:54
İntihar edən professorun şəxsi həyatı ilə bağlı İLGİNC MƏQAMLAR -VİDEO
-
Dünən, 09:53
Hədəfdə Azərbaycandırsa... - SAVAŞACAĞIQ!!!
-
Dünən, 09:52
Ağ Evdən Kremlə qarşı YENİ HƏMLƏ – Çin və Hindistan Rusiyadan ÜZ ÇEVİRİR?
-
Dünən, 09:50
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur – Yeni faktlar
-
Dünən, 09:49
Aydın Talıbov deputat olmağa hazırlaşır – Rəqabət Məcəlləsi inhisarçı biznesdə təşviş yaradıb
-
Dünən, 09:49
Cavanşir Feyziyev Londonda itirdiyini Gürcüstanda qazanır - Siqaret və dərman oliqarxı...
-
Dünən, 09:48
Keçmiş başçının hospitalından şikayət – Pasientlə “Rela Hospital” arasında nə baş verib?
-
Dünən, 09:48
Narkotik və oğurluq cinayətləri “dəbdədir” - səbəblər
-
Dünən, 09:43
Göyçay Rayon İcra Hakimiyyətinin yaratdığı rəzalət...VİDEO
-
Dünən, 09:40
“Laçın yolundan da Rusiya bayrağı götürüldü... - Sülhməramlılar çıxmaqda davam edir...”
-
Dünən, 09:37
“Rəis dedi ki, heç bir məmur qanunsuz olaraq kiminsə evini sökə bilməz”
-
Dünən, 09:34
Neftçilərin xaotik yerdəyişməsi KİMİN MARAĞINDADIR? - BU NƏDİ BELƏ?!
-
Dünən, 09:33
Büdcəyə yenidən baxılacaq?
-
Dünən, 09:31
İvanovun cinayəti və ya “sağ əli” Şoyqunu “bitirdi” - Rüşvət, yoxsa dövlətə xəyanət?
-
24-04-2024, 23:24
Qonşu ölkə panikada: Rəsmən Rusiya ilə savaş hazırlığı başladı
-
24-04-2024, 23:02
Xətaidəki "xətalara göz yumanlar" - Qanunsuz tikintilərə qanunların "razılığı" hansı əsaslarla alınır? /VİDEO+FOTO
-
24-04-2024, 22:49
Uşaq bağçasında mənimsəmə – Cinayət işi açıldı
-
24-04-2024, 22:47
Xadimə direktoru niyə bıçaqlayıb? - "Dedilər məktəbdə açıq-saçıq geyinmisən..."
-
24-04-2024, 21:50
Büdcədə yüz milyonlarla artıq pul var: Hara xərclənəcək? - "Rəqəmlərə diqqət yetirəndə..."
-
24-04-2024, 18:39
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir – FOTOLAR
{sape_links}{sape_article}